موقعیت جغرافیایی و زیست محیطی شهرستان میرجاوه:

شهرستان میرجاوه در شرق استان سیستان و بلوچستان واقع شده است و بیش از 350 کیلومتر با کشور پاکستان هم مرز است . این شهرستان از شمال شرق ، شرق و جنوب شرق به کشور پاکستان و از شمال و غرب با شهرستان زاهدان و در جنوب و جنوب غرب با شهرستان خاش ارتباط دارد . این شهرستان در 29 درجه و 1 دقیقه و 9/4 ثانیه عرض و 61 درجه و 27 دقیقه و 2/2 ثانیه طول جغرافیایی و با ارتفاع 858 متر از سطح دریا واقع شده است . مسافت مرکز شهرستان میرجاوه تا مرکز کشور حدود 1900 کیلومتر می باشد. مساحت این شهرستان بیش از 6000 کیلومتر مربع می باشد و دارای سه بخش  لادیز ، ریگ ملک و مرکزی  است ، این شهرستان از هفت دهستان تشکیل شده است که سه دهستان آن در بخش لادیز ( لادیز ، جون آباد ، تمین) ، دو دهستان در بخش مرکزی ( حومه و انده ) و دو دهستان نیز در بخش ریگ ملک ( ریگ ملک و تهلاب) واقع می باشند . بخش لادیز با وسعتی بیش از 3500 کیلومتر مربع و وسیعترین بخش این شهرستان است .

با توجه به قرار گرفتن میرجاوه در نزدکی مدار 23 درجه که منطبق برکمربند بیابانی دنیا می باشد، این شهرستان جزء کم باران ترین مناطق کشور با متوسط بارندگی 30 میلی متر شناخته می شود . آب هوای این شهرستان در مرکز گرم و خشک و بیابانی می باشد ولی بخش لادیز باتوجه به اختلاف ارتفاع بیش از هزار متر با مرکز شهرستان که گاهاً تا بیش از 2200 متر نیز می رسد ( آبادیهایی نیز درارتفاع 3000 متری قرار دارند ) و همچنین واقع شدن در دامنه های شمالی ارتفاعات تفتان ، دارای هوای لطیف تر و میزان بارندگی بیشتری می باشد بطوری که اکثر ارتفاعات واقع شده در بخش لادیز در زمستان پوشیده از برف هستند . ضمناً سردترین نقاط استان و جنوب شرق کشور نیز دراین بخش واقع شده اند و گاهاٌ دمای هوا تا 25 درجه زیر صفر و پایین تر هم می رود . در فصل تابستان نیز در دهستان جون آباد و تمین، اهالی در اوج گرما به ندرت دمای بالای 35 درجه را تجربه می کنند .

شهرستان میرجاوه به وسیله رشته کوه هایی احاطه شده است و مرکز شهرستان در دشت و در بین این رشته کوه ها قرار گرفته است .

در سمت شرق و شمال شرق شهرستان رشته کوه های میل هفتاد دو تا ملک سیاه کوه واقع شده اند که مانند سدی کشور پاکستان را از ایران جدا می نماید .

در قسمت غرب رشته کوه های انجیردان واقع شده اند که به سمت شرق تا لادیز ادامه پیدا می کنند .

در قسمت جنوب و جنوب غرب شهرستان و در بخش لادیز رشته کوه های منتهی به قلعه تفتان واقع شده اند که مرتفع ترین کوههای استان و جنوب شرق کشورمی باشند و از کوه شهسواران با ارتفاع 3500 متر در کنار راه خاش به زاهدان در بخش لادیزشروع شده و شامل ارتفاعات خارستان ، ارتفاعات انجرک ، ارتفاعات گزند و سپس به تفتان منتهی می شوند و معروفترین قلل آن عبارتند از شه سواران ، بندک سیاه ،‌ زردان نقره ای ، چهل دختر ، ریزوک ، ماد افتی ، بیست مردون ، انجرک ، گریوه ، گزند ، و تفتان می باشند که همه این قلل بالای 3000 متر هستند و مرتفع ترین آنها تفتان می باشد که 4042 متر ارتفاع دارد و در جنوب بخش لادیز واقع شده است و تنها آتشفشان  نیمه فعال ایران است که هنوز بخار گوگرد از دهانه های سمت لادیز و سنگان آن متصاعد می شود . آب گرم و تعدادی از دهانه ها آتشفشان نیز در محدوده سرزمین بخش لادیزشهرستان میرجاوه واقع شده اند .

رودخانه های شهرستان میرجاوه که اکثراً فصلی هستند و فقط در مواقع بارندگی در بستر آنها آب جاری می شوند عبارتند از روخانه های کچه رود ، رودخانه بوگ ، رودخانه درگیابان ، رودخانه تول لس .

ولی در بخش لادیز رودخانه هایی وجود دارد که در اکثر سال آب در آنها جاری است و بعضی از آنها اصلاٌ خشک نمی شوند و جزء حوزه های آبریز تفتان به حساب می آیند مانند رودخانه خارستان ، رودخانه انجرک ، رودخانه بولانی ، رودخانه سردشت ، رودخانه چلنک ، رودخانه انجره و ... که درطول سال آب دارند و فقط در فصول گرم خشک می شوند .

ولی دو رودخانه لادیز و تمین که هرگز خشک نمی شوند و آب چشمه حضرت موسی ، روستاهای اطراف رودخانه تمین تا حسین آباد کیدون را مشروب می نمایند .

آب رودخانه لادیز که همیشه در بستر جاری است ، پس از طی 20 کیلومتر ، جهت کشاورزی در میرجاوه و کهنه قلعه مصرف می شود .

محصولات کشاورزی شهرستان میرجاوه:

محصولات شهرستان میرجاوه با توجه به تفاوت های اقلیمی در سه بخش آن متنوع هستند . در بخش ریگ ملک و مرکزی در بخش محصولات زراعی بیشتر گندم ، جو ، ذرت ، یونجه و در بحث باغداری بیشتر نخل خرما وجود دارد .

ولی در بخش لادیز با توجه به لطافت هوا در این بخش و وجود منابع آبی درکوهستانها انواع و اقسام محصولات زراعی باغی به عمل می آیدکه عمده محصولات زراعی عبارتند از گندم ، جو ، ذرت ، یونجه ، کلزا ، پیاز ، گوجه فرنگی ، نخود ، عدس ، لوبیا  و محصولات جالیزی .

در بحث باغداری تمام میوه های سردسیری و حتی خرما دربخش لادیز بعمل می آید که مواردی از آن عبارتند از :

زرد آلو ، آلو ، هلو ، ‌شلیل ، گردو ، بادام ، آلبالو ، ‌گیلاس ، ‌زرشک و انواع و اقسام میوه های دیگری مثل توت ، شاه توت و ...  بعمل می آید .

پیشینه تاریخی شهرستان میرجاوه :

باتوجه به آثار به جامانده از ما قبل تاریخ از جمله دست ساخته ها و دست یازه های بشری کشف شده در تراس رودخانه لادیز توسط باستان شناس معروف ، گاری هیوم از دانشگاه مینه سوتا آمریکا در سال 1966 و همچنین دخمه های انسانهای اولیه در بخش لادیز و معماری سنگی و صخره ای و همچنین تپه های ما قبل تاریخ ریگ ملک ، باستان شناسان قدمت منطقه را مربوط به 70 تا 170 هزار سال تخمین می زنند بطوری که لادیز در ادبیات باستان شناسی دنیا دارای پایکاه ویژه ای است و در هر کجای دنیا ابزاری مشابه با ابزاری کشف شده درلادیز یافت می شود از آن به عنوان ابزار لادیزی یاد می کنند و باستان شناسان معتقدند انسان اولیه برای گذر از آفریقا به آسیا از این منطقه عبور کرده و می توان غارهای سکونت این انسانها را در این منطقه جستجو نمود . آثار زیادی دال بر این مدعا موجود است از جمله آثار یافته شده در رودخانه لادیز ، دخمه انسانهای اولیه در لادیز ، قبرستانهای باستانی در لادیز ، قلعه چهل دختر ، قلعه لادیز ، تپه های باستانی لادیز ، معماری صخره ای تمین ، مجموعه قبرستان و قلعه هفتاد مولا ، چاههای مربوط به معادن باستانی در جون آباد ، درگیابان ، چلنگ ، خارستان بخش لادیز و صد ها اثر ما قبل تاریخ دیگر .

پیشینه تاریخی نامگذاری شهر میرجاوه به دوره افشاریان باز می گردد . در این زمان "میر بولان ریگی" از اجداد طایفه ریگی سپه سالار نادر شاه افشار بوده که با اندیشیدن ترفندی نظامی زمینه فتح هندوستان را فراهم می نماید و به همین خاطر به پاس خدمات وی نادر شاه به فرمانفرمای کرمان دستورمی دهد که منطقه سرحد در بلوچستان را به نام وی سند نمایند و از همین زمان محل تولد وی که میرجاوه بود است به عنوان "میرجاه" به معنی جای و محل زندگی "میر" که منظور همان "میر بولان ریگی" می باشد معروف می گردد و به مرور زمان به میرجاوه تغییر می کند .

میرجاوه از سال 1332 بعنوان یکی از بخش های شهرستان زاهدان شناخته شده و دارای دو دهستان لادیز و تمین بوده است. شهرداری میرجاوه در سال 1341 در بخش میرجاوه استقرار یافته است . در اسفند سال 1391 میرجاوه از شهرستان زاهدان منتزع و با مرکزیت شهر میرجاوه به شهرستان ارتقا  پیدا نمود .

لازم به ذکراست که این شهر اولین سیستم لوله کشی و اولین راه آهن درایران را داشته است و جزء اولین شهرهاییست که داری شهربانی و کمرگ بوده است.

اقوام و آداب رسوم شهرستان میرجاوه:

مردم شهرستان میرجاوه از قومیت بلوچ و اهل سنت حنفی می باشند . زبان مردم شهرستان میرجاوه بلوچی است که به لهجه سرحدی صحبت می کنند . بیشتر ازدواج ها درون گروهی و قومی است و مردم برای ریش سفیدان ، معتمدین و بزرگان طوایف و علماء دینی احترام زیادی قائل می شوند . در صد طلاق به دلیل تقبیح آن بسیار ناچیز است و معمولاٌ بسیار به ندرت اتفاق می افتد . مردم پایبند سنت های قومی قبیله ای اند و لباس محلی می پوشند و به زبان بلوچی با لهجه سرحدی تکلم می نمایند و تفاوتهای ناچیزی بین لهجه ها موجود است ، همچنین مردم پایبند سنن مذهبی هستند و حضور پررنگی درمراسمات مذهبی و قومی دارند .

خوراک در شهرستان میرجاوه:

مردم باتوجه به شیوه معیشت غالب که دامداری و کشاورزی است از این محصولات برای خوراک استفاده می نمایند و خوراک های معروف آنان عبارتند از :  آبگوشت ، کباب ، تنورچه . همچنین سبزیجات و لبنیات محلی این شهرستان شامل  آبگوشت بنه (از مغز میوه درخت بنه تهیه می شود) ، کشک ، دوغ و ماست می شود.